U Montri wa pait ya ka chnat Forest & Environment, u James Sangma hawa lai pait ya ka wah Lukha ynne ka sngi da ong wa kani ka wah toh kawa da yarap ya ki bru ka jylla ha kiwa boon ki kaam. Tangwa neidaw wa kani ka wah da kylla rong ko neidaw iwa mih na ki thaw tih marpohkhyndaw namo ka Acid Mine Drainage, da man i iwa sñiawkhia bha. Kamtæ da chim ya ki laad ki luti da ka chnat Forest & Environment yow pait kammon wow pynim biang ya ka wah Lukha.
“Da yaklam i neipor cheipor wa ki bru chemphang kiwa naka ri United States wa Israel, kiwa da thooh bniah lyngba ka Biotechnologies yow pynchait biang ya ki um. Da dep i wow leh ya ka Phytoremediation deiwa pynemkaam da ki jait thung yow pynkhooid ya ki jakhlia kam i pyrchang chwa donhi (Experimental Basis),” da ong u James.
Da ong u leh wa deiwa leh da ka Phytoremediation da pynemkaam da ki jait aitlen (Algae) yow pynkhooid ya i bih, i jakhlia na ka um. Wei iwa da leh kattæ da pynyoo wa krehkaam i, iwa da pynduna yei em i bih, i jakhlia palat yeiwa da yooluti.
“Daw pait wa kammon u pynheh ya ini iwa da leh katni ha kini ki sngi wow wan. Da pyrkhat i leh wow leh ya ka Phytoremediation ha kiwi ki wah wa joor ka Acid wa ka Alkalinity,” da khana u James.
Da pyntip u leh wa kamwa man kattæ dang yaklam ki wa ki bru wa chemphang, wei da yooluti u wa daw ye ha ki sngi wow wan wow wanrah biang yei miat ka rymaw ka jylla. Da khut u leh ya kiwi wow wan ki chakhmat yow ya krehkaam lang ha ini neibhah ka rymaw toh ka yonglang waroh.
Heijooh i por da ong u wa emkaam wow pyrkhatlang ya ka khayi pateiñ kamjooh ya ka rymaw. Deiwa kyrpaad ya ki karkhana wow bood ya ki kyndon.
“I kylla i man i suiñbneiñ toh iwa sakhiat iwa da emkaam jhan wow leh ya iwa emkaam kamwa da khut lang da ki ri ka pyrthai kamjooh da ka United Nations”, pynkut u James.
