Moosakhia: Ka chnong Moosakhia kawa em hapoh ka Amlarem Sub-Division ynne ka sngi da pynkup ïa ka da i naam kam ka chnong wa da lait na i lai painkhana cha rood cha kiar (Open Defecation Free Village) deiwa da ye ko u chna painkhana ha iwi pa iwi i yung wa em hapoh u pood u sam yong ka.
Kani ka chnong da ye ko u leh yeini deiwa ioh iarap poisa ko na ka Swachh Bharat Mission kamwa Tyngka Soo-lak Phraphaw Hajar neibynta ki 40 tylli ki yung iwa man du kamwa T. 12,000 chi iung. Hapoh kani ka chnong da em 94 yung. Dei chimkhia ka Village Water and Sanitation Committee (VWSC) ka chnong da rai ko u kynchu poisa yow ye u pyndap lang ia ki 54 yung wa sah.
Ïa kini ki painkhana da ker da ki mooblock dep te astor khyndaw bilat wei da tymmoh na jrong da ki tin. Da chna leh ia ki thlu (soak pit) wa heh 4 phut la 4 phut iwa da tymmoh leh da i khyndaw bilat. Ini i thlu man i iwa pynmih suki suki ia i jakhlia chapoh kyndaw. Deiwa em kini ki soak pit da pynman ïa kini ki painkhana kiwa lait neidap neichlai ha ki soo snem wa daw pynemkaam ki bru ia ki.
Kani ka chnong dang nachwa hapoh ka skhim Total Sanitation Campaign (TSC) da yoh myntoi 80 tylli ki yung 2,700 tyngka chi yung iow chna ia ki painkhana tangwa ym ye u pynkrehkaam ïa kani ka poisa neidaw wa ka (VWSC) warim ym em biang krehkaam ko, da ong u ma C. Najair u E.E. PHE Jowai Division. Hadien wa wan ka Swachh Bharat Mission kani ka chnong da chna thymme biang ko ïa ka VWSC yong ka chnong wei ha u Naiynñiaw ha ka 16 tarik uni u snem da e cha kani ka chnong na ka PHE ia ka ‘First Installment’ kawa T. 3.20 lak yow sdang u chna noh ia kini ki painkhana thymme. Hadien wa da lai i kreh cha khmat ka chnong da ioh ko ia ka bhah wa sah kawa T. 1.60 lak iow pyndep noh ïa waroh i kreh wa dang sah.
Kawa kongsan dooh i thmu yong kani ka sngi ong u ma Najiar toh u pyndooh pyndam noh ia i jinglong wa rim itæ toh i lai painkhana charood chakiar wei da ong u ka chnong toh u pynchitom ko lada dang chem wa em wa leh kam ia ini i kaam. Da yooluti u wa hadien wa myllien ki paidbah ia ki pynemkam ia ki painkhana daw snaiwthooh hi ki ia i kordor yong ki wei daw sumar bha ki ia waroh kini ki painkhana. Da ong chooh chooh u wa ia i khooid i suba ka chnong ka thaw ym chong du ha i em poisa, toh du ha ki nongchong chnong don hi u pynkhooid pynpliah ia ka chnong. Ong u wa em ki chnong wa wan cha ophis u ymbien ki u leh khooid lada ym ioh poisa ki na ka sorkar.
Dei ioh ka Moosakhia ia i naam Open Defecation Free Village da chah jied ko leh ha ka North East Slow Food & Agrobiodiversity Society (NESFAS) kam kawi na ka chnong wow wan peitke ki delegate na 50 tylli ki ri yow ioh ki u maad ia ki baam, ki sur ki rwai, i rukom im wa i rukom rep yong kani ka chnong.
Ïa ka certificate wa pynskahiat ïa i naam wa kani ka chnong da man ko ka Open Defecation Free Village da e da u ma D.M. Wallang, ADC ha u waheh chnong ka Moosakhia.
Da em leh kiwi ki bru sorkar na ka Amlarem Sub-Division wa wan sakhi ia ini i pynkup burom ïa ka chnong Moosakhai deilang wa ki nongmih khmat iong ka NESFAS wa ka Society for Urban & Rural Empowerment (SURE) kawa da dep yarap ia ki nongchnong chnong ha kiwa boon ki liang yow poi ki cha kani ka thong.
Discussion about this post