Mih ka kot chaphang ki Khasi wa Jaiñtia kiwa lai cha ka Thmabah wa nyngkong hadien 100 snem

Shillong: Boon ki paidbah ymtip tip tikna ki yi mut i pyrtuid Motphran uwa yieñ hajan ka Iewduh, Shillong tangwa uni u mot toh uwa da chna kyrpang ka sorkar France (Phran) ya ki rangbah Khasi kiwa da e yei mynsien yong ki ha ka Thmabah wa nyngkong (1914-1918).

Kam uni u mot sahkynmoo em u leh ha Jowai wa da thoh ya ki pyrtuid ki rangbah na thaiñ ri-loom Jaiñtia Hills kiwa da lai yachimbynta ha kani ka thma.

Ha uni u mot da thoh, “Kani toh wow kynmoo ya kitu ki Khasi na ka 26th Khasi Labour Corps kiwa da ekti noh yei mynsien neibynta u syiem wa ka Ri ha ka Thmabah ha u snem 1917-1918”.

Ya ka kot kawa da e pyrtuid “The Role of The Khasi Labour Corps During World War-I”, da thoh wei da pyllang yutip da u Dr. Sylvanus Lamare uwa man leh u Princial ka St. Edmunds College uwa thoh kot ka jaitbru Khasi, da pyllait da ka montri ka tnat Higher & Technical Education ka jylla ka Roshan Warjri ha ka yalang kawa da pynman ynne ka sngi ha St. Edmunds College, Shillong.

Related posts

Lai kjat ki waheh wa ki khynnah na Dkhiah West chadooh cha u mot u Kiang Nangbah

March 23, 2024

Pynphooh ka Loompyrdi Iongpiah ya ka sngi ki kynthai deiwa pdiang burom ya ka Ridamaya

March 8, 2024

Kani ka kot da mih ko hadien 100 snem nadooh wa khai ka Thmabah wa nyngkong. Katkam i yaklam wa u Dr. Sylvanus Lamare da pyntip u wa em kamwa 5 hajar ngut ki Khasi Jaiñtia kiwa da lai yachim bynta cha kani ka thma tangwa kiwa uiñ won da em ki du kamwa 30 ngut neibhah wa da khlaad kiwa boon ha ka thma.

“Chimpor ko 6 snem ya nga wow pynmih ya kani ka kot”, da ong u Dr. Lamare wei daw pynmih leh ya ka hei ktien Khasi.

Neiliang u Dr. Lamare da ong u wa man i iwa emkaam wow kynmoo ya ka sngi wa kut ka Thmabah wa nyngkong kawa da tip kam ka ‘D Day’ wow kynmoo warom kyrpang ya kini ki khlawait neibhah hadooh katni ympu kynmoo warom ya kani ka sngi ha ri-loom Khasi wa Jaiñtia wei yeini da leh du ha ha Garo Hills.

“Nga daw pyllang O ya ki bru wow yaklam hei yatoh weiwa emkaam wow leh kynmoo warom ya kani ka sngi ha u Naiynru (June)” da ong u.

Ki bru toh kiwa em kamwa 127 ngut ki jaitbru Khasi kiwa u Dr. Lamare da yoh u wow pyllang toh kiwa ebynta ha kani ka Thmabah wa nyngkong wei daw thooh chooh chooh u ki neibhah kani ka kot man ko kam chibynta wow wai laad wai luti ya kiwi leh wow thooh bniah chooh chooh ki.

Ka Montri hawa klam ko heipor wa pylllait ya ka kot, da ong ko wa ya u Motphran da tip ym du ha Meghalaya wei da tip kylleiñ ka ri waka pyrthai. Da ong ko wa ka sorkar jylla lyngba ka tnat PWD da dep e ko hadooh T. 44. 50 lak yow pynmiat ya u Motphran wei i kaam dang lai bait ki hadooh katni.

Da pynsñiaw ko leh yei sñiawkmen yei kreh chitom u Dr. Lamare wow pynmih ya kani ka kot kawa emkaam bha.

U Prof. S.S. Majaw uwi na kiwa thoh kot Khasi hei klam yong oo da yaroh u ya u Dr. Lamare wei toh u e yaroh ya oo waroh. Da ong u wa katkam ka yutip yong oo na ka khubor u wa yahkhmat Khristan ha u Naiynru 1917, da pyntip wa boon ki Khasi kiwa lai cha France ha ka Thmabah wa nyngkong, kiwa boon toh ki Kristan. Da lai ki cha katai ka thma yow man ki kam ki wow kit tiar, ki wow rah baam wei hawa khadooh da haap ki leh u yakhun ha ka thma.