Ka jylla Meghalaya man ko kawi na ki jylla wa hehspah ha ki liang yong ki mar pohkhyndaw, wei i em ki da kyrkhu ko ya ka jaitbru yong i ha ka jylla hi waroh kawi.
U mooyong toh u mar pohkhyndaw uwa da e kaam ya ki lak lak ngut ki bru ka jylla ha ki por wa dang yoh u tih wei wow chalan ya oo.
Hawa ki bru ki tih ki wow chalan ya u mooyong na ki thaw yong i cha kiwi ki jylla hadooh cha Bangladesh ymtoh wa tih tooh namo wa chalan tooh neibhah da leh da i ebor ka sorkar jylla yong i deilang wa ka sorkar India.
Ha’o katkam ka aiñ Coal Mines Nationalisation Act 1973 waroh u mooyong hapoh ka ri India da man u u yong ka sorkar India wei kiwa kwah u khih mooyong haap chimwai ki na ka sorkar India wa na kiwa da pynkup bor da ka sorkar India.
Tangwa i ha Meghalaya won neidaw wa ka jylla yong i haap ko hapoh ka 6th (Sixth) Schedule wei i rukom mantre ya ka khyndaw phær ko na i rukom yong kiwi hapoh ka ri toh neitæ i daw wa ki bru yong i ye ki u tih mooyong katwa ngait ha ki thaw yong ki kam na ki por chwa wow khang ka NGT.
Ha ka 17.04.2014 ka NGT da pynmih ko ya ka hukum wow khang chipor wow tih ya u mooyong neidaw wa ka NGT ong ko wa i rukom tih ya u mooyong da booh ko hei ma ya ka rymaw. Kamtæ khnang wow yohlaad biang u tih ya u mooyong, ka NGT da hukum ko ya ka sorkar Meghalaya wow chna ya ka Mining Plan wa ka Mining Policy.
Ka NGT ka da chong bichaar (hearing) ko man ki por neibynta wow pait wow bichaar ya katæ ka Mining Plan ka sorkar Meghalaya. Tangwa kattu da dap le snem leh ka sorkar Meghalaya ym ye ko u chna ya kattæ ka Mining Plan, ymtip neiyi i daw, boi ka ym em bru wa stat ko wow leh ya ini namo wa wa ym em hi i mon na ka sorkar mo.
Katkam wa mih cha ki khubor, ka sorkar da paan chi paan por ko wow pyndep u chna ya kattæ ka Mining Plan wei ha ka 10.08.17 ka sorkar heithaw wow phah ko ya ka Mining Plan, da phah pathan ko da i tyrwa cha ka NGT wa ya u mooyong hapoh Meghalaya u pynkreh noh da ka MMDC. Ini pynyoo i wa ka sorkar ym kwah ko wow chna ya ka Mining Plan namo ka Mining Policy i kwah ko toh wow e cha ki Company.
Ka MMDC toh ka Private Company yong ka sorkar Meghalaya wei i kaam yong ka toh wow pynkreh ya u moo, u chyiap, wa u khyndaw ymtoh wow pynkreh ya u mooyong. Da mih i kylli wa lada ka MMDC ka ye ko mo u krehkaam khlem ka Mining Plan? Lada ka MMDC ka ye ko u kreh khlem ka Mining Plan, ini mut wa kiwon kiwon ki bru leh ye ki u khih mooyong khlem ka Mining Plan.
Kawi na iwa ma wa mih deiwa e laad da ki Company pynyoo wa e da e sñiawbha i yei mantre ya u mooyong cha ka sorkar India (Nationalised Mineral).
Iwa emkaam bha kattu toh ya ka sorkar wow pyndep ko u pynkhreh ya ka Mining Plan wa ka Mining Policy wei toh u chna heitæ i rukom wa ki bru u ye ki u kreh wei u mantre hi da ki tre ya mooyong kamwa nachwa.
Discussion about this post