Da: U Chandame Sungoh
Kawa man ka sngi kawa khroo ya kiwa chong chnong yong ka ri India waroh kawi wa haka 15 tarik u Naisaphra u snem 1947, ka ri India da yoh ko yei laitlooid hadien 300 snem tam i synchaar ka sorkar pharæng. Ma deiwa dang chah i por u im i dang ha kitu ki snem kiwa dang yndæ tæ heitæ se u sñiawthooh rap bha i chaphang i khroo dor kani ka sngi. Katni won ym hap de i u chong mroo ym hap de i u chah yei chah lehbeiñ banbeiñ kamtæ ym sñiawthooh de i yei kor itæ laitlooid. Hawa kynmoo warom i ya kani ka sngi leh da chong pær ha i thij i pyrkhat yong i, da man kamwa lehkmen leh sñiawbha ha ki tamasa rong pyrthai hi-eh. Ym em de u ngam yillu i chadooh cha tre i sakhiat i yurim yong kani ka sngi.
Ym kwah O u khana chaphang ka parom yaleh laitlooid kawa pynyoh ya i ya ka yong i ri. Tangwa ym ye u mylliñ ya ki bru khroo kiwa e kti yei mynsien yong ki neibynta ka ri yong i, kitæ toh u Mohandas Karamchand Gandhi, u Netaji Subhash Chandra Bose, u Lal Bahadur Shastri, u Bal Gangadhar Tilak, u Lala Lajpat Rai, u Dr. Bhim Roa Ambedkar, u Tannia Tope, u Tirot Singh Syiem, u Kiang Nangbah, ka Rani Jhanshi Lakshmibai, ka Sarojini Naidu, ka Phan Nonglait wa kiwi kiwi tawon na ki jaitbru waphær waphær ha kylleiñ kylleiñ ka ri India.
Khnang wow pynsñiawthooh pynchongtre yaki paaid wa chong chnong yong ka ri India chaphang kani ka sngi, kamtæ ka sorkar da thoh ko yaka parom yaleh laitlooid ha ki kot skur, ha ki kyrdan puræ waphær waphær haki jait ktien waphær waphær kiwa em hapoh ri India. Da chna ko leh ki thong krehkaam wa boonjait kam ka Har Ghar Tiranga Campaign, neitæ deiwa khut sñiawbha kattu katni ngut na kiwa chong chnong naki jylla waphær waphær kiwa em hapoh ka ri India cha ka lehkmen sngi laitloooid ha Red Fort ha Delhi wa kiwi kiwi de. Najrong kini waroh da rap ye chooh chooh u pynsñiawthooh yaki bru deiwa klam wa khana chaphang kani ka sngi dei ktien tre yong ki hi.
Ha kini ki snem kiwa dadep, nga jan man-u-snem jooh lai pait jooh lai ap O ya ki yalang lehkmen sngi laitlooid ha Jowai ha Madan Jrisaleiñ, khamtam yei klam kitu ki kongsan kiwa phah ka sorkar wow pynhær wei wow klam ha kani ka sngi.
Tangwa ha kini ki ar snem le snem tæ da swe O, ymtoh wa pyrchah O ya kani ka sngi næ yaka ri India tæ dam O u lai, wa swe O u lai toh wym sñiawthooh sñiawtne O yei klam kitu ki waheh kiwa phah ka sorkar kamwa da ong O haneiñ. Nga sñiaw O su i klam khlem yurim khlem i sakhiat, wei klam kop klam pynroh donhi. Hao wa toh hi se u klam u khana chaphang itæ i ku, i roi i paar ka ri ka jaitbru leh, tangwa manda klam su yeitæ bait khlem yurim khlem da tih tre yei sakhiat leh man i wym em yumut. Em pathan chibhah kitu kiwa klam tæ tang u klam leh ymtip hi, thoh dei thoh tæ purea kamwa khreh kot ki khynnah skur, itu pathan iwa sñiaw jlep bha u ap ki .
Neibhah itæ hei sñiaw yong nga samen, datoh u e laad noh da ki bru wa stat wa chemphang kam ki sahep sorkar, kiwa sikai skur, kiwa sikai College, ki Professor, ki IAS wa kiwi kiwi ki bru wa stat wa chemphang heiyatoh wa kani ka sngi. Ymtoh u e laad du ya kini ki Politician wow klam ki du yei kop yei pynroh chaphang ka sorkar waka Party yong ki ha kani ka sngi lakam heipor yalap Election.
Discussion about this post