Jowai: Ha ka 5 Thohlakhmi (February) 2018 kam ka Lyngkhooh Snem yap kawa 156 snem yong U Woh Kiri Dhar Dolloi, ka Seiñraij Khynroo Khyllood Shangpung Pohshnong da pynyieñ emwarom ko ya u Mot Dur Sahnaam yong U Woh Kiri Dhar Dolloi, Khlawait ka Ri Jaiñtia ha i thaw wa chah siat yap u heipor wa yaleh u ha ka thma Shangpung pyrchah ya ki British ha ka 5 Thohlakhmi 1862 ha i thaw wa khut pyrtuid “Lummukut” ha Shangpung Pohshnong.
Ha ka 4 tarik uni u bnai chwa wow kit wow bah ya uni u Mot Dur na yung yong u Misterly Sungoh uwa chna næ uwa pynwandur ya uni u Mot Dur na Shangpung Khliehrangnah da em chwa ka ngooh ka dem, ka suit ka choor ha yung yong oo kam ka dak i kyrpaad kyrpon ya ki blai ki syiem, ki tawiar takan wow da wow kær ki ha luti ha syngkieñ wa kit wa bah ki khynroo ya uni u Mot Dur.
Chwa wow pynyieñ ya uni u Mot Dur da em leh ka pynyoo paidbah ya oo ha kylleiñ ka Chnong Shangpung kam ka dak wow pynkynmoo ya kiwa chong chnong waroh wa U Woh Kiri Dhar Dolloi toh u Khlawait ka Ri wei wow tip ki leh wa ka 5 tarik uni u bnai toh ka sngi wa oo da ekti u yei mynsien yong oo neibynta ka ri wa ka jaitbru. Manda poi ha “Lummukut” da em ka pynche ya uni u Mot Dur na u Heibormi Sungoh kam uwa yah luti cha ka Kur Dhar kam ki kur ki jait yong U Woh Kiri wei na ka Kur Dhar won da ekti ki ya uni u Mot Dur cha ka Seiñraij Khynroo Khyllood Shangpung Pohshnong ka wow ri wow sumaar ya uni u Mot Dur ryngkat wei ngooh i dem, ka suit ka choor da i pyrnah i pyrjin.
Ha kani ka sngi ki khynroo da ya chongchit ki wow yoh u pynyieñ sahnaam ya uni u Mot Dur yong U Woh Kiri deiwa ya kyr’iaw ya risa “Hoi iw Hoi iw……………….Hoi iw”.
Ha ka 5 tarik uni u bnai kawa man leh ka sngi lyngkhooh snem wa yap yong U Woh Kiri da wan sakhi ya ka sngi wai emwarom ya uni u Mot Dur da ki paaid wa chong chnong chirup ki waheh wasian yong ka chnong. Ha kani ka sngi da pyllai ya kani ka Yakut Kaam (Prokram) neibynta wow wai emwarom da u D. Chulet, Educational Secretary ka Seiñraij.
Da wai emwarom ya uni u Mot Dur da u Chanki Langbang, Acting Dolloi Elaka Shangpung hei emlang ki waheh wasian, ki manbei manpa, ki khynnah chirup wa ki Khynroo Khyllood. Da yoh ya ki kyntien pdiang burom na u Junom Suiam, President ka Seiñraij Shangpung.
Chwa wow sdang kani ka kaam neiliang yong ka Seiñraij da pynkup burom ko ya u Misterly Sungoh neibynta i synniang yong oo heiwow chna pynwandur ya uni u Mot Dur hapyrdi i por wa tbian wei da ye u wow pyndep ya ini iwa katkam wa thmu ka Seiñraij.
Hei klam yong oo uwa man leh kam u Chairman ka Kiri Daloi Native Arts & Culture Development Mission da yaroh u ya ka Seiñraij wa ye ko wow pynkhreh kam kani ka Yakut Kaam (Prokram) kawa yatoh wa u Khlawait ka ri heiwa boon na kiwa chong chnong kamjooh wa ka Ri hi ym em wa tip næ bna oo u Woh Kiri kam uwi na ki Khlawait wa yaleh pyrchah wa ki Chipai Pharæng uwa chah siat yap hachwa wa ka Sorkar Pharæng u hiar kem ko ya U Woh Kiang Nangbah na Umpara. Weiwa boon leh ymtip ki wa U Woh Kiri toh uwa ektien wa uwa ebuit (Spokesperson & Advisor) uwa chyrkhei bha yong U Woh Kiang Nangbah. Da ong chooh chooh u wa i rukom chna ya uni u Mot Dur toh i hok kynti (Copyright) yong ka Seiñraij Khynroo Khyllood Shangpung Pohshnong. Lada em kiwon kiwon kiwa kwah wow chna ya kam uni u Mot Dur haap yohbor (Permission) ki na ka Seiñraij Khynroo Khyllood Shangpung Pohshnong.
Da pynrap chooh u wa lada em wa leh pyrchah yeini ka Seiñraij ye ko u pynchitom ya kam kitæ.
Da yoh leh i klam na u Roibok Dhar, uwa man kam u Kñi ka Kur Dhar heiwa da yaroh u ya ka Seiñraij wa ye ko u chim ya i bynta iwa kam ka Kur ymye ki u leh kam kani ka jait wow pynsahnaam ya u Woh Kiri uwa man kam u ma u woh yong ki. Da khana u leh ya ka parom chaphang rukom im, i rukom man yong u Woh Kiri. Heijooh i por da kitbok kitrwiang u ya ka Seiῆraij wow nang pteiñ ko wow kreh chitom chooh chooh ko ya kam kini i bynta wow pynsahnaam ya ki Waheh Wasian, ki manchwa ki longchwa kiwa da yaleh chitom chiboon neibynta ka chnong ka thaw, ka Raij ka Muluk.
Hei klam yong u Treilang Suchiang, u Waheh Chnong ka Shangpung Pohchnong da yaroh u ya uwa chna ya uni u Mot Dur wa ymye u ngait wa uni u Mot Dur wa da chna da u khynroo wa na chnong Shangpung hi wada ya ryngkat itæ i rukom chna wa kiwi tawon kiwa chna wada yoh ya ki sikai waphær waphær neibynta kani ka kaam. Da ong chooh chooh u leh wa ka Dorbar Chnong dang yarap ko ya ka Seiñraij ha ka bynta wow thooh chooh ki laad ki luti wow pynmiat pynbha chooh chooh ya kani ka thaw “Lummukut” kamjooh ya uni u Mot Dur yong u Woh Kiri.
U Nitajan S. Manar Vice-President ka Seiñraij Shangpung hei klam yong oo da ong u wa nadooh ynnin u snem da yoh u leh wow yaemlang wa kani Seiñraij neibynta wow leh emwarom ya i dap 155 snem ka lyngkhooh snem yap u Woh Kiri wa em dang du ha uwi don hi u mot. Da ong u wa ha itu i por da pyrkhat u wa kani ka Seiñraij ymtoh u hun ko du katni donhi. Tæ heini i por da chem u wa itæ i pyrkhat samen yong oo da yoh u wow sakhi da ki khmat sakhiat wa kani ka Seiñraij wym em thiah sngi ko neibynta wow pynneh pynsah ya i burom yong u Woh Kiri. Da pynrap chooh u wa waroh kiwa chong chnong toh u ya embynta lang ki wa kani ka Seiñraij kawa kreh chitom neibynta i miat i bha yong ka chnong ka thaw. Da kyntu u leh ya waroh wow sñiawbha ki wow ya paitlang yei bha i miat yong uni u Mot Dur yow lait u nei jæd i pra kamjooh leh wow neh u sah u ha ini i thaw wa kyntang kamwa oo hi da kam u wow jied ya ini i thaw kam i thaw wow yaleh u wa ki chipai pharæng wei wow kut i mynsien ksiar yong oo ha ini i thaw.
U Thiejshwa Phyllei, Chairman Waheh 12-Nor, Elaka Shangpung hei klam yong oo ha kani ka sngi da khana u wa ini i thaw “Lummukut” toh i thaw yong ka Raij kamjooh yong ki waheh 12-Nor ymtoh yong kiwi tawon. Tæ da kyntu u ya kiwa chong chnong waroh wa wymhoi u kyntoor pood ki cha ini thaw khnang wow ye u pynman ya ini i thaw kam i thaw paitke (Tourist Spot) hadien habood. Da ong u leh wa ini i thaw toh i thaw wa kyntang, iwa man i duwan dupat yong ka Raij. Da ong chooh chooh u wa heipor wa man ka lehniam “Pastieh Ryngkaw” toh neini i Duwan sdang ki Waheh 12-Nor wow lehniam “Kñia Wyrnai” dep neitæ ye won kiwi tawon ki Kur ki Kmai wow pyndep jar ki Duwan Dupat yong ki Kur yong ki.
U Chanki Langbang, Acting Dolloi Elaka Shangpung hawa klam da yaroh u ya kani ka Seiñraij wada yalam da ki Khynroo Khyllood wa da ye ki u pynyieñ kat u Mot Dur Sahnaam yong u Khlawait ka ri. Da ong u leh wa nachwa ki waheh wasian yong i yaleh pyrchah ki wa ki chipai pharæng han katni da yaleh thma i para i neidaw wa em i hei wym ya sñiawthooh yumut ha pyrdi yong i. Kamtæ da kyrpaad u ya waroh ki khon ka elaka wow sñiawbha ki wow sumaar bha ya uni u Mot Dur yow neh i miat i bha u yanom rta. Da yaroh u leh ya u Misterly Sungoh neibynta i synniang yong oo heiwow chna pynwandur ya uni u Mot kamwa u blai da e u ya oo kam kani ka sap wa kyrpang. Da kyntu u ya oo wow nang kreh chitom chooh chooh u wow pynpliah ha kani ka bynta wa man ko kam ka laad yoh kaam yoh jam ya oo kamjooh ya kiwa ha yung ha sem yong oo. Da kitbok kitrwiang u ya oo wow nang yoh u dei chait dei tram iwa sarot tam.
Ha kani ka sngi da sam leh ya ki khusnaam cha kiwa jop ha ka yaphet thong (Marathon) kawa da pynman ha kani hi ka sngi heipor step.
Da pynwyrngia ya ki paaid kiwa chong chnong kiwa yaemlang ha kani ka yakut kaam da i chaad tynre hei riam i bait tynre da ki khon Khynroo Khyllood yong ki tnat Seiñraij waphær waphær kiwa em hapoh ka Elaka Shangpung.
Ya ka ngooh ka dem da siang ya u thylliej ksiar thylliej rupa da yoh na u khynroo, Ialammiki Lamare wei ya ki kyntien khublei khaddooh da e da u Mebiang Chullet, Secretary Seiñraij Khynroo Khyllood Shangpung Pohshnong.
Discussion about this post