Ka Environment Coordination Committee chirup wa ki Waheh Chnong/Secretary Chnong wa ki paidbah ka Elaka Sutnga hi waroh kawi u yieñ bait ki ha ka yurim wa skem wa la katwa man ki paidbah wa ka jaitbru hi ymtoh u chah chukor ki ha ki tre ki karkhana Coke wa ha ki bor wa toh u pait neibhah ka Elaka wa em burom, em ko jar jiar ki rai wa ki kyndon wa ki rai chwa wow e ya kiwon kiwon ki NOC hachwa wow chna ya kiwon kiwon ki jait karkhana hapoh u pood u ang ka Elaka Sutnga.
“Kwah i wow pynche heini wa ym sñiaw emkaam wow yaleh thma næ pakhot ktieh wa ki tre karkhana (kiwa pynchah pyrtuid deiwa yoh bhah du 5% ka nong) ki wym em i stat i tip næ wym em i yatip kylliang ha ka imlang sahlang; tangwa i yaleh yong i toh wow pynchynna ya ki khmat wa thlah ka sorkar wa ki chnat yong ka kiwa em i kitkhlieh ya i yap i im ki paidbah wa chong chnong ka Elaka Sutnga wa ka jylla Meghalaya waroh kawi,” da ong ka ECC.
Chooh chooh da ong wa kwah u pynche paidbah heini wa ka CTO (Consent To Operate) wa e da ka MSPCB (Meghalaya State Pollution Control Board) em ki hadooh 24 tylli ki kyndon kiwa ki karkhana Coke toh u bood ryntih ki; wei lada tyngkheiñ wot ya kawi na kini ki kyndon, ka Board daw pynemkaam ko ya i bor wow pynsangeh noh ya kawon kawon ka karkhana wa tyngkheiñ ya ki kyndon wa da booh.
Ka ECC da ong ko leh wa ym kwah ko wow khoh ya kitæ ki kyndon wa kini ki karkhana wa da yoh CTO dadep tyngkheiñ ki, tangwa u kdaw ya kawi na kini ki kyndon kawa 8 wa kdaw ha ka CTO kawa ong, “It shall be the prime responsibility of the Proprietor/Firm that the nearby population, crop, orchards etc. shall not be affected due to emission/influent emanating out of the plant/factory” iwa mut wa kini ki karkhana wa da yoh CTO ymtoh u pynsih næ pynmynsoo wei wow ktah ya ki mynsien ki bru, ki mrad wa ki sim wa hær, wei ymtoh wow ktah ya ki mar rep ha ki thaw wa em hajan ki karkhana. “Tangwa iwa sñiawsih dooh ya i toh wa kani ka kyndon ym em u krehkaam hok ko. I pynlait ya i tdem wa mih na kini ki karkhana man i lakam ka thma iwa ymjooh yoo i mynnu mynnu leh iwa da ktah ya ka la’ær wa riñ mynsien i (Oxygen), ki sim ki doh wa jooh em ha kini ki khloo katni ym em de ki. Ki mar rep waroh da yong lut ki na i tdem Coke hadooh wym man de tang wow baam leh wot hadien wa da sait da ka um leh,” da ong ka ECC.
Heiyatoh wa ki NOC wa da e da ki Waheh Chnong wa na ka Elaka leh, da em ki kyndon wa ki karkhana hap bood ki tangwa kini ki karkhana ya kiwa da mantre leh du hapoh 20 ngut kiwa chong chnong ka Elaka ym mano ki ya ki soskular (Agreement) wa dadep soi ki wei ini da man iwa sarom wow khana ya ki kaam wym man yong ki hawa i yatip markylliang da yap i ha kini ki bru wa raikot spah (wa da yoh du dei lehbor).
Ka Wyrta wa da pynmih da u Forgive Dkhar uwa man uwi na ki tre karkhana (uwa yoh bhah du 5% ka nong) ha ka 16 tarik uni u bnai, da ong u wa ki tre karkhana daw leh ki deiwa khor ya ka EEC wa ya kitu waroh ki wymye de u riñ mynsien ha ka la’ær tdem ki karkhana neibhah wa da biang lut u ya ki kot ki sla wa da e da ka sorkar.
Ka ECC da pynrap ko deiwa ong, ”Uwa pli ym tip u wot tang kawi leh ka kyndon wa da booh ya oo wow bood, tangwa da klam tyrma u lakam u khla u wow ngat ha ka jaar wa pynyang kiwa choh doh. Cheiwon ka jaitbru u poi ko lada ki bru kiwa em ya i kitkhlieh ym yoo ki ya iwa toh na iwa lait”.
Ka ECC da pynkynmoo ko sa chisien, wei yeini da pyntip cha ki bor wa hajrong wa kam ka ECC da yaleh wow wanrah yei chongsuk hapoh ka Elaka, wa ym kwah ko wow leh dei bor næ wow chim ya ka aiñ ha kti neibhah wa sñiawthooh wei burom ko ya i man rynyieñ yong ki. Tangwa daw man won iwa sñiawsih, ymtip iyi wow jia mynstep mankawi hawa ymye de wow khoom u kdoh ya ki khon ki kti ki wymye de wow chah ya ini i pynmih tdem khiar ki karkhana Coke, neibhah ki paidbah waroh da chrai ki manda yoo wa ka aiñ manbru da dooh ko.
“Kwah i wow pynche paidbah wa i maa daw em i lada ka ECC saitkti kamwa saitkti u Pilat heipor wa synchaar ya u Jisu Khrist, neibhah chisien da sait kti, ym em hok de i wow khoom u kdoh yeiyi yeiyi leh,” da ong ka EEC.
Ka Committee da booh ko leh soo tylli ki mat kiwa kynthup ya kini hawah:
Hadooh mynnu u yoo ka sorkar yei leh khiar kini ki karkhana?
Hadooh mynnu ka MSPCB u khang noh ko ya kini ki karkhana wa tyngkheiñ ya ki kyndon CTO?
Hadooh mynnu ki tre karkhana u khyrngiat thiah ki wa ki karkhana yong ki da tim ki ya ki khon ki kti yong ki hi?
Hadooh mynnu kitu kiwa chah pynbiej ha ki tre karkhana (wa da yap i yatip markylliang) u sñiawthooh wa ki da chah thied ki ha kiwa wan na baar wa chi sngi?
