Jowai: Kam chibynta wow lehkmen yei dap 100 snem i em ka Yungwalieh ka chnong Chilliangraij, Jowai, ynne ka sngi da sdang yei lehkmen ya uni u moomer wa da poi ka chnong kawa man leh kawi na kiwa rim dooh ki chnong.
Ka chnong Chilliangraij (ha i kyntien yong ka Dorbar U Blai, da khut maya ya ka kam ka ‘Khonraij’) heiwa ka man ko kam kawi na ki chnong namo kyntoit kawa rim dooh hapoh ri-loom Jaiñtia kawa da kær soodong da ki loom kiwa yirngam wa ka um wa kyntang yong ka chnong ka wah Myntdu.
Katkam ka khana parom ki longchwa-manchwa wa ya ka chnong da sdang nadooh ki por wa wan yooh-kjat ki soo ngut ki chi payu, kiwa man ki khon Puri Blai heiwa katkam ka hukum u Blai wa booh wa thaw ha i yahkhmat yong u Pa Pyrthat. Kini ki soo ngut chi payu toh “Ka Bon”, “Ka Teiñ”, “Ka Wet”, wa ka “Doh”.
Ya Ka Bon (Beipun Bon) kawa heh dooh na waroh chipayu da pynchong pynthiah hapoh U Ryngkaw- Samon yong ka chnong ka Chiliangraij (Khonraij ha ka ktien Blai) hei emlang yong ki Ryngkaw Samon kam “U Moohati”, “ U Moosyiem”, “Beipun Aitnar” wa “U Blai Langdoh”.
I parom wa tbian chaphang ka spah snem ka Yungwalieh
Nadooh ki por warim, ya kani ka Yungwalieh da sdang wow chna ha u snem 1919 deiwa mynjur kiwa chong chnong yong kini ki kyntoit hawah:
- Ka Kyntoit Khliehchnong.
- Ka Kyntoit Rumchnong.
- Ka Kyntoit Umchangiar.
- Ka Kyntoit Moosyiem.
Chwa wow sdang wow pynlum kam kawi ka chnong, kini ki soo kyntoit da em chwa ki jar jiar ki Yungwalieh kiwa chipor wow chakri ya kiwon kiwon ki kaam yong ka imlang sahlang.
Ka rukom chna ya kini ki Yungwalieh, katkam wa khana parom toh da chna da ki siej ki chken wa da ki that wei boonsien kini ki yung chah ktah ki neidaw ki bor ka rymaw wa ha rukom neidaw wa ym man ki kiwa skem wei da em ki por wa tympra da ki mrad khloo ha kitu ki por wa dang rben ka khloo hadooh da em kiwa manyung wa yut chnong.
Khaddooh na kini ki soo tylli ki kyntoit du ka kyntoit Moosyiem kawa da neh khlem em iwon iwon i pynwit neidaw wa em ko hapyrdi chnong, kamtæ yow pynman kam kawi donhi, kiwa chong chnong yong kini ki soo tylli ki kyntoit da mynjur ki wow chna noh ha Yungwalieh ha i thaw wa da em ko hadooh katni.
I thmu wow chna ya ka Yungwalieh toh yow yoh u pynlum pyllang ya ki khon yong ka chnong ha kiwa boon ki bynta.
Ka Yungwalieh man ko leh kam ka thaw wow chong pyrkhat kaam neibynta i bha i miat, i suk i saiñ yong ka chnong. Man ko leh kam ka thaw wow yoh u embynta lang man ki por hapoh ka chnong khlem i kdaw ya kiwon kiwon.
Photos contributed by Y. Pde
Also Read: Khajak chaphang u Moohati
Discussion about this post