Lyrnai: Ka chnong Lyrnai man ko ka chnong wa chna ïa ki Kchu Lyrnai neidaw wa chna ïa kini ki kchu nadooh ki por yongrim haka chnong Lyrnai da khut leh ïa ki, ki kchu Ranei iwa wan na i pyrtuit ka chnong Lyrnai. Ka chnong Lyrnai em ko hajan ka chnong Ummulong kawa jngai kamwa 10 KM na ka Surok Bah National Highway 44 toh kawa pawnaam ha kani ka kaam chna kchu.
I chna kchu boon ki por da chna da ki kynthai kiwa da yohpateiñ na ka bei ne beipun yong ki ïa i rukom chna ïa kini ki kchu. Dang nachwa ïa kini ki kchu da chna du ha chnong Lyrnai, katni da em leh sa kawi ka chnong wa da sdang u chna yakini ki kchu katæ toh ka chnong Tyrchang.
Natlor ki kchu chet tpu-maloi wa u tpu-seiñ ki nongchna ha kani ka chnong da chna ki leh ïa kiwi tawan ki jait kchu wa miat wa yoosuk. U Doloi ka Eleka Nartiang leh chisien chisnem da phah chna u ha kani ka chnong kiwa pynemkaam u ha i leh niam leh rukom.
Hei chna ïa kini ki kchu da pynemkaam arjaid ki khyndaw kiwa yoh du na pynthor Sung. Kiteæ ki jait kyndaw toh i khyndaw tyllu wa i khyndaw yung næ khyndaw yirngam.
Ha kini ki sngi ki nongchna kchu kini ki artylli ki chnong da ye ki u chna ïa ki jait kchu wa boonjait neidaw wa i rukom chna kchu dang ku dang miat i. Hawa kylli chaphang ka yaw ka hat dai ïa kini ki kchu, ki nongchna ong kiwa ka yaw man ko kawa boon bha i dawa na ki nongthied hadooh wa ki nongkhayi da wan ki na yung u thied ïa kini ki kchu. Ka kong Matilda Shylla naka chnong Tyrchang ong ko boonsien ym ye ki u pyndap ïa i dawa yong ki nongkhayi neidaw wa ymbiang thaw u khleh khydaw wei wow thad pynrakhiang ïa kini ki kchu ha i jooh i thaw.
Nei liang yong ki nongchna kchu ha Lyrnai leh ka kong Pelina Pyrtuh da ong ko kaamjooh hi wa ki nongkhayi wan thied ki na yung beit. Ka kong Matilda da pyntip ko wa da yoh order u phah chadooh cha bar jylla wei da em leh kiwa da dep phah ki chadooh cha Mumbai.
Nei liang yong u ma Willhemson Shylla uwa kreh wa ka Meghalaya Basin Development Agency (MBDA) da ong u wa kani man ko kawi ka laad kamai jakpoh (livelihood activity) wa i toh u kyntu i neidaw wa man ko ka kam kawa pyn-yohnong bha ïa ku nongchna kchu wei ki bru leh da em ki yei sap u chna ïa kini ki kchu. Da ong chooh chooh u wa kini ki kchu man ki kiwa kyrpang wei em ki yei sap ha ki wa ye u em yaw chadooh cha bar ri.
Heiyatoh wa i rukom chna kchu u ma Larry Nongtdu uwa kreh haka Entrepreneur Facilitation Center (EFC) Thadlaskeiñ da ong u wa ki nongchna kchu ha Tyrchang dang lai ki chaphrang katni neibhah da sdang pynemkaam ki ïa ka Profoma’ (i kular cha ki nongthied) wow chna dur ïa ki kchu ha i rukom wa kwah ki. Da ong u lehwa neidaw wa chem chitom ki u li tih kyndaw tuli nadooh ka Sung dei kjat da hap pynlut por ki soo hadooh san kynta du hei lai hei wan donhi.
U H.H.Mohrmen uwa man kam u president yong ka Society for Urban & Rural Empowerment (SURE) kawa yakrehlang wa ka MBDA da ong u wa emkaam saka kynja yung kreh (working shed) wa ki nongchna kchu ha waroh ar chnong ye ki u yoh sikai wa kamon u pynbha chooh chooh wei wa kamon u pynku dor (value addition) ia ki kchu wa chna ki. Da ong chooh chooh u wa lada chalan ïa kini ki kchu cha bar jylla, ha kani ka juk internet ymtoh de iwa phylla tangwa emkaam yarap won ki wa kaamon u song u tap ïa kini ki kchu (packaging). U ma Mohrmen da ong u leh wa kani man ko kawa pynyoh mynsien ïa ki bru ha kani ka pyrthai duna kaam; kani da man ko kam kawi ka laad ïa ki khynnah kynroo khyllood kiwa da stad yong kini ki chnong wa ye ki u sdang.
Discussion about this post