Ha kani ka tayaw wa dadep, ki paidbah ka chnong Chiliangraij da khyrngiat ki wow yoo wa syndet syndet em ki tngoo wa em ha ki khloo harood ka chnong ya kiwa da yoo wa khait soh wei khait baam ki najrong ki dieñ kini ki khloo wei kat dang mih ki sngi, ki bru leh dang boon kiwa wan pait ya kini ki mrad kiwa ymjooh rap yoo ha ki khloo wa em harood ka Jowai.
Neiliang ki bru ka chnat Wildlife mar ya tip yeini da lai ki cha kini ki khloo heiwa da pynsakhiat ki wa kini ki mrad toh ki Tngoo Yong-khmat namo ki Capped Langur.
Chooh chooh kini ki Tngoo toh kiwa ye u khia hadooh 10 kilo, im ki deiwa baam ya ki soh ki sla wei da chem ya ki ha ki jylla ka thaaiñ mihsngi ka ri India, ha ri Bhutan, Myanmar wa Bangladesh.
Kini ki Tngoo toh kiwa jooh em ha Khloo Blai ka Tuber Kmaichnong heiwa jooh em ki kamwa 20 hadooh 25 tylli.
Hawa yaklam wa ka Divisional Forest Officer (Wildlife) ka H. Lato da ong ko wa man i iwa phylla wow yoo ya kini ki tngoo wan ki nadooh Khloo Blai Tuber chadooh cha Jowai wei ye u man wa ini toh neidaw wa rben kini ki khloo harood ka Jowai kiwa em ha tymbud ka Wah Myntdu kam na Panaliar, Loomiongkjam, Chiliangraij wa Khimmusniang wei ha kini ki khloo em ki soh ki sla wa kini ki tngoo bang ki u baam.
Heijooh i por da dap ko leh dei mynsien wa kmen neibhah wa nei sdang rben ki khloo nadooh na Tuber chadooh Jowai da pynsuk ko ya ki wow lai luti ki.
Da ong ko leh wa ini pynyoo i wa ki khloo ha Jowai dang im ki neibhah lada em mrad pynyoo iwa rben ki wei neini ye leh u wanpoi sa kiwi tawon ki jait mrad cha kini ki khloo ha Jowai.
Ka Sahep Lato da kyntu ko leh ya ki paidbah wow dam u pynthut pynwit ya kini ki mrad neibhah wa ye u man wa dang biang ki baam ha kini ki khloo wei kini ki tngoo leh u neh chooh chooh ki wot hadooh wa ye ki leh wow neh dooh ha ki (khloo Jowai) khnang wow em i ya imlang mar salonsar (Ecological Balance).
Da pyntip ko leh wa da thoh cha ki bor chnong ka Chyrmang, Mustem wa kiwa em ha Jowai wow maham ya ki paidbah wa ymhoi u pynthut pynwit ya kini ki mrad wei lada em wa tyngkheiñ ya ki kyndon ka chnat daw chah pynchitom ki katkam ki kyndon ka Wildlife (Protection) Act, 1973.