I yaleh wow chem dawai wow yada namo i Vaccine na u COVID-19 da lai ko chakhmat wow yoh ya i dawai wa biang heiwa ha kini ki sngi wa dep ka Pfizer kawa na USA deilang waka BioNTech na Germany da pynbna ki wa i dawai yong ki iwa e deiwa Inject toh iwa krehkaam hadooh 95% katwa sa kawi ka Company kawa na USA ka Moderna da ong ko wa i yong ka leh krehkaam i 95% tangwa waroh ar kini ki dawai toh kiwa hap wow booh deiwa pyndait-thah hadooh -70C i yong ka Pfizer katwa i yong ka Moderna won emkaam wow pyndait thah -20C iwa da booh hei eh wow kit yaki na iwa i thaw cha iwi khamtam wow kit na kawi ka ri cha kawi.
Neiliang u Union Health Minister ka India u Harsh Vardhan da ong u wa ka India ye ko wow dam u pynemkaam ya i Vaccine wa chna daka Pfizer neidaw wa kiwi ki dawai Vaccine kiwa dang chna da kiwi ki Company leh pynyoo ki wa ki yong ki leh krehkaam hi ki katkam wa da chem ki.
Chooh chooh da ong u wa i dawai ka Pfizer ym pu em yoh ko yei mynjur naka sorkar ka USA yow pynemkaam wei lada yoh bor wow pynemkaam leh daw e chwa ki wow pynemkaam para ki chwa.
Ha India da em 5 tylli ki Vaccine wa da pynkreh kiwa da jan poi cha i bynta wow pyntikna hadooh katwon krehkaam ki. Ka Serum Institute of India (SII) da leh ko yaka Phase 3 Trial deiwa krehlang waka Indian Council of Medical Research (ICMR) neibynta ka Oxford-AstraZeneca Vaccine.
Sa iwi toh i yong ka Bharat Biotech-ICMR Vaccine iwa da e pyrtuid Covaxin iwa da poi leh cha i bynta wa 3 namo ka Phase 3 Trial wa da pynkhreh wei iwa chem naka Phase 2 Trial daw yoh noh ym slem dei. Ini leh man ko i jooh ya i Vaccine wa da pynkhreh daka Cadila Health iwa tip kam i ZyCovD iwa da pyndep yaka Phase 2 Trial wei dang yang yow tip yei krehkaam ini i dawai. Katwa iwa chna ha Hyderabad daka Biological E toh iwa dang em haka Phase 1 wa 2.
U Health Minister da pyntip u wa i e ya ini i dawai toh deiwa yabhah heiwa haka bhah wa nyngkong daw e ya ini i dawai ya kiwa 250-300 Million ngut hadooh wa poi u Naiynñiaw u 2021 heiwa da mang wow yoh 500 Million tylli ki Vaccine heiwa kini ki Vaccine toh kiwa hap e arsien.
Tangwa na kini ki Vaccine ym pu em wa yoh bor wow pynemkaam yaki deiwa yoh yaka Emergency Use Authorization (EUA) da pyntip won u Union Health Secretary u Rajesh Bhusan.
Na waroh kini ki Vaccine iwa em kyrmen yaka India toh kiwa chna daka University of Oxford deilang waka AstraZeneca iwa krehkaam hadooh 90% iwa tip pyrtuid kam i AZD1222 iwa katni da jan wow pyndep wow Test ya ini i dawai ha ki bru heijooh i por leh man i iwa ym em syad wow chna wei suk u pynmih chiboon wei daw chna ya ini i dawai pyn ha India ha Pune daka Serum Institute of India (SSI) kawa da kular wow booh bhah chiteiñ yaka India neiwa pynmih ki.
Ha u Naiynru uni u snem, ka Oxford-AstraZeneca da ya soi soskular ki waka SII wow pynmih chi Billion tylli ini i dawai neibynta ki ri kiwa dooh wa kiwa em hapyrdi i yoh i kot (Low and middle income countries).
Ini i dawai toh iwa e deiwa Inject arsien heiwa da chem wa hawa e arsien da iwa khlanbor da krehkaam i 62% tangwa manda pynduna yei pynkhlanbor da chiteiñ da krehkaam i hadooh 90%. I daw wa jia ini ym pu tip heiwa da ong wa ye u man wa manda e deiwa duna i khlanbor man i kamwa pynkhreh yei doh u bru wei manda e sa ka Inject wa ar da man i doh u bru iwa da ye wow pdiang ya ini i dawai katkam wa khana u Dr. K. Srinath Reddy, President ka Public Health Foundation ka India. Chooh chooh da ong u wa deiwa e da iwa khlanbor nyngkong ye u man wa pyntlot ko yei bor wa ye i doh u bru wow leh pyrchah deiwa e nongmuna kam hawa smat kylla Gear hawa yah kari iwa pynchit hi eh yaka Engine tangwa ka kari ym lai smat ko wei ini waroh dang hap wow tih bniah.
Iwa sah i wym pu tip toh hadooh katwon sngi, katwon bnai wa ini i Vaccine ye i wow yada na u khñiang COVID-19 kamjooh i dor yong ini i Vaccine tangwa i Covishield iwa da chna leh daka Serum Institute of India (SII) iwa da pynemkaam ya i jooh i stat wa pynkhreh ya iwa chna ya i Vaccine ka Oxford-AstraZeneca da antaad wa ye i wow chongdor T. 500 yaki bru paidbah katkam wa ong u SII CEO u Adar Poonawalla.
Ym pu ye leh wow ong deiwa tikna mynnu wow sdang wow pynemkaam ya ki paidbah ya ini i dawai wei kiwa boon da yooluti ki manda sdang u snem wa thymme.
