Jowai: Ka Khasi Students’ Union (KSU) Narpuh Circle ynne ka sngi da e dorkhat ko ha u montri ka chnat Commerce and Industry wow pyrchah yei ebor namo NOC ya kiwon kiwon kiwa thmu wow chna karkhana pynmih khyndaw-bilat ha thaaiñ Narpuh.
Ka seiñ ha ka dorkhat da ong ko wa ka thaaiñ Narpuh man ko kawa boon dooh kini ki karkhana kiwa da kular wow e khih e kreh wei wow pynku pynmiat ya ka thaaiñ tangwa da sakhi wa kini ki karkhana joor i pynsih ki bar iwa pynmiat pynbha ki heiwa ki khloo kiwa rben da wiar da stang ki, ki um ki wah da sih da man bih ki, ka la-ær leh da man ko kawa sih.
Da nong ko wa kini ki karkhana pynmih ki ka laær kawa man bih ym du ya ki bru tangwa wot ya ki mrad wa ki mar rep wei ka thaaiñ man ko kawa boon dooh ki jait dieñ, ki mrad wa kiwi kiwi kiwa em hapoh jylla. Ka seiñ da kam ko wa da yoh yutip ko wa da em chooh chooh kiwi ki karkhana kiwa thmu wow wan sdang hapoh ka thaaiñ iwa ka seiñ da sñiawkhia bha ko hajrong ini iwa daw pynsih chooh chooh ya ka la-ær wa ki soodong sookung.
Ka seiñ da ong ko wa i em kini ki karkhana ha ka thaaiñ da ktah joor bha ko yei chait i khiah wa i doh i pran ki bru neibhah ki karkhana pynmih khyndaw-bilat man ki kiwa 17 kam ki karkhana kiwa pynsih dooh ya ka rymaw katkam i ong ka Central Pollution Control Board ka ri neibhah pynmih ki ya ki la-ær wa sih.
Chooh chooh ka seiñ da ong ko wa 99% na ki bru kiwa chong kiwa da ood ki wa chem chitom ki wow riñ mynsien, i ku wa i kjut rupai wa kiwi kiwi ki jait kjut da chem kam i kyoh wei ini pynyoo wa kini ki karkhana ktah ki ya i chait i khiah ki bru.
Ka seiñ da ong ko wa katkam ka yung krehkaam North Eastern Space Applications Centre, Umiam, da chem ko wa da sdang stang ki khloo ha ka ri-loom Jaiñtia khamtam ha ki thaw wa em ki karkhana khyndaw-bilat wei ini da chem na ka puræ: The expansion and impact of cement manufacturing units and mining areas in Lumshnong, Jaintia Hills, Meghalaya. Katwa kamtæ i em ki karkhana nadooh u 2005 hadooh u 2011 da ktah bha i yei man yirngam ka thaaiñ.
Heijooh i por ka seiñ da ong ko wa i em ki karkhana da ktah ko ya ka um, ki tyllong um ha ki chnong khamtam ka wah Lukha neibhah chwa wow em kini ki karkhana ki um man ki kiwa khooid wei kani ka wah leh man ko kawa khooid kawa jngiar bha.
Kawi na ki daw wa da kdaw ka seiñ toh ka rep ka riang, iwa ka seiñ da ong ko wa kiwa boon ki paidbah ka thaaiñ im ki nei rep i riang kam i rep saroo, ki soh, ki kwai, wa kiwi kiwi tangwa nei em kini ki kharkhana boon na kini ki bri ki hali da chah thied ki wow tih moochuni katwa kiwa ym em u chah thied won da chah ktah ki nei laphooh wa ka la-ær wa sih wa mih na kini ki karkhana. Da pynkynmoo ko leh wa nachwa u khontara Narpuh toh uwa da naam tangwa katni won da sdang wiar i naam u wei i elaad wow em chooh kini ki karkhana man i kam wow tynyap ya ka thaaiñ.
Ka seiñ da ong ko leh wa i em kini ki karkhana da pynku ko yei chit, ym em u yoh myntoi ki tre chnong ha ka khayi pateiñ neibhah wei i kaamram yong kini ki karkhana wow yarap ya ka chnong ka thaw namo ka Corporate Social Responsibility man ki kiwa ym krehkaam ware wei i em thaw sah ki baar jylla ye ki wow wanrah boon ki kaam sih kaam tyngkheiñ aiñ kam i pynemkaam drugs, i khayi kynthai, wa kiwi kiwi.
Khaddoh ka seiñ da ong ko wa kini ki karkhana man ki kiwa pyrchah aiñ neibhah wa em ki hapyrdi khloo neibhah kiwa boon ong ki wa ka Narpuh man ko ka thaw wa rben ki khloo wot hadooh wa ka sorkar jylla da tipmit ko ya ka khloo Narpuh kam ka Wildlife Sanctuary wei yeini da sakhi da kiwa lai wa wan kiwa yoo hadooh katwon rben ki khloo ka Narpuh.
Da pynrap ko leh deiwa ong wa ka JIT wa da seiñ da ka sorkar jylla hadien ka hukum ka Supreme Court da ong wa ki 9 tylli kini ki karkhana em ki ha ka thaw khloo wei 50 % na ki thaw wa da sorjamin wa em kini ki karkhana da tipmit kam ki khloo tangwa hadooh ynne ym em wa pynchitom ya kini ki karkhana kiwa da tyngkheiñ ya ka aiñ wei hajrong ini ka seiñ da dawa ko wow pynchitom ya kini ki karkhana.
Discussion about this post